Kiedyś Twoje dziecko rozwinie skrzydła,

od Ciebie zależy czy będzie latać.

 

 

 

Szanowni Rodzice- wychowanie jest sztuką, wymaga licznych poświęceń, wyrzeczeń. Jest dla każdego dużym wyzwaniem , ale jednocześnie  daje dużo radości, zwłaszcza jeżeli osiągamy zamierzone efekty. Kształtowanie małej istoty,  jej charakteru jest ciężką pracą wymagającą od nas cierpliwości, opanowania i radości  bycia z drugim małym człowiekiem . Popełnić błąd jest łatwo, a  jego konsekwencje mogą negatywnie wpłynąć na całe, nawet dorosłe życie naszego dziecka.

Czym jest dobre wychowanie?

- Podoba mi się stosunek do dzieci, -gdzie- rodzice starają się być zasadniczy i konsekwentni, ale też potrafią bawić się ze swoimi dziećmi i w pełni wykorzystywać czas, który z nimi spędzają.

Zachęcam do obejrzenia krótkiego filmu:

 

https://www.youtube.com/watch?v=0Gj9SC75edk

 

Oto lista skutków, jakie staną się udziałem Twojego dziecka, jeśli będziesz je źle wychowywał.

1. Trudności z uzyskaniem samodzielności, brak odpowiedzialności za swoje postępowanie.
2. Problem z  wywiązywanie się z obowiązków.
3. Nieumiejętność zorganizowani sobie czasu, szybkie zniechęcanie się, uleganie znużeniu, brak umiejętności  podejmowania  wyzwań.
4.  Brak umiejętności współpracy z innymi, niechęć do podejmowania samodzielnych zadań.
5. Nieumiejętność nawiązywania kontaktów z otoczeniem.
6. Postawa wyczekiwania – inni powinni działać na korzyść dziecka, ono samo nie musi podejmować żadnych działań.
7. Postawa konsumpcyjna – postawa polegająca na nieusprawiedliwionym (rzeczywistymi potrzebami ) zdobywaniu dóbr materialnych i usług, koncentrowanie się  na zaspokajaniu potrzeb materialnych przy zubożeniu potrzeb psychicznych.
8.  Kłamstwo w celu ukrycia prawdy przed kontrolującymi dziecko rodzicami,
9. Dziecko buntuje się wobec nadmiernej kurateli.
10. Dziecko zaczyna naśladować rodziców – staje się podejrzliwe, despotyczne.
11.  Nieumiejętność samodzielnego życia i funkcjonowania.
12.  Odczucie dysonansu między wizerunkiem osoby dziecka -wykreowanym przez rodziców a jego rzeczywistymi umiejętnościami i możliwościami – często niemożność zaspokojenia potrzeb i ambicji rozwijanych w dziecku przez wiele lat.
    
     

 

 

Uczniowie klasy 8!

 

 

    Moi Drodzy, jesteście w bardzo ważnym okresie swojego życia. Musicie już wkrótce podjąć najważniejszą decyzję w życiu. Warto, więc zrobić to najlepiej jak potraficie -pamiętając o tym, że za kilka miesięcy, lat sprawdzicie osobiście, na ile Wasz wybór był przemyślany i świadomy.  Chciałabym Wam  ułatwić podjęcie tej decyzji, dlatego zapoznajcie się z poniższymi linkami,  gdzie znajdziecie: 

• opisy zawodów,
• informacje o szkołach ponadpodstawowych,
• terminy rekrutacji do  szkół  ponadpodstawowych,

 

oraz garść wiadomości stanowiących podsumowanie naszej  dotychczasowej pracy na zajęciach  doradztwa zawodowego.

                                                                                                                (M. Ł)

1.  Opisy  zawodów:

https://doradztwo.ore.edu.pl/e-gazetki-o-zawodach/
https://mapakarier.org/
https://barometrzawodow.pl
https://doradztwo.ore.edu.pl/wybieram-zawod/

http://www.koweziu.edu.pl/wybor-zawodu

 

 

2.       Informacje o szkołach ponadpodstawowych  :

 

Szkoły ponadpodstawowe w powiecie brzeskim
http://www.edukacja.powiatbrzeski.pl/

 

Szkoły ponadpodstawowe w Bochni

https://bip.malopolska.pl/spbochnia,m,333281,rekrutacja-do-szkol-ponadpodstawowych.html

 

Szkoły ponadpodstawowe w Tarnowie:
https://waszaedukacja.pl/ponadgimnazjalne/malopolskie/tarnow

 

3. Terminy rekrutacji do szkół ponadpodstawowych na rok szkolny 2020/2021- WAŻNE !
   https://kuratorium.krakow.pl/wp-content/uploads/2020/01/zalacznik-nr-1.pdf

 

Informacje potrzebne Ci przy w planowaniu kariery edukacyjno-zawodowej:

 

1. Informacje na temat własnej osoby (samoświadomość i ocena swoich

zdolności, zainteresowań, mocnych i słabych stron, umiejętności, a także uznawanych wartości i potrzeb)

 

2. Informacje o zawodach (znajomość zadań wykonywanych w danym zawodzie, warunków i charakteru pracy, wytworów i produktów, przeciwwskazań oraz świadomość społecznego i gospodarczego znaczenia danego zawodu).

3. Informacje o możliwościach kształcenia (rozumiane jako oferta edukacyjna szkół, zawierająca wykaz rodzajów szkół, kryteria i zasady rekrutacji, programy nauczania, zasady egzaminowania i uzyskiwania świadectw/ dyplomów, zajęcia dodatkowe i kółka zainteresowań, sukcesy edukacyjne szkoły.
4.  Informacje związane z poszukiwaniem pracy (rozumiane jako przygotowanie się do poszukiwania pracy, czyli poznanie aktualnej sytuacji gospodarczej i rynku pracy, polityki firm i zasad rekrutacji).

 

Karierę  pozytywną gwarantują:

1. znajomość siebie oraz swoich zainteresowań, uzdolnień i umiejętności,
2. rozwijanie zainteresowań i pasji,
3.  umiejętność wyznaczania celów oraz planowania kariery edukacyjno – zawodowej,
4.   korzystanie z pomocy i wsparcia doradcy zawodowego oraz rodziców,  świadomy wybór ścieżki edukacyjnej (w oparciu o analizę oferty edukacyjnej szkół) oraz zawodowej,
5. aktywność edukacyjna,
6.  znajomość trendów oraz sytuacji na rynku pracy,
7.  znajomość metod szukania pracy oraz aktywne poszukiwanie zatrudnienia,
8. aktywność zawodowa,
9.  aktywna postawa wobec życia,
10.  cechy charakteru: pracowitość, zaangażowanie, optymizm, wiara we własne możliwości, otwartość na zmiany i nowe doświadczenia.

 

Kariera negatywna wynika z  :

    1.    nieznajomości siebie oraz swoich zainteresowań, uzdolnień i umiejętności,

    2.    zaprzestania rozwijania swoich zainteresowań i pasji,

    3.    braku umiejętności wyznaczania celów oraz planowania kariery edukacyjno- zawodowej,

   4.   niekorzystania z pomocy i wsparcia doradcy zawodowego oraz rodziców,

   5.   nieprzemyślenia wybór ścieżki edukacyjnej i zawodowej,

   6.   braku aktywności edukacyjnej,

   7.   nieznajomości trendów oraz sytuacji na rynku pracy,

   8.   nieznajomości metod szukania pracy oraz nieefektywnego poszukiwania zatrudnienia,

   9.   braku aktywności zawodowej,

   10.   biernej postawa wobec życia,

11.  cech charakteru: niepewności, obojętności, braku wiary w siebie i swoje możliwości.

 

 

Zespół Szkół Technicznych i Branżowych w Brzesku

 

Drodzy uczniowie klas 8 !

                  Z uwagi na brak możliwości zorganizowania dni otwartych i przedstawienia oferty Zespołu Szkół Technicznych i Branżowych      w Brzesku ( dawniej ZSP nr 2 ) -  Dyrektor Pan Jerzy Soska , Grono Pedagogiczne i Uczniowie  zapraszają  Was do zapoznania się z filmem promującym szkołę :

https://www.youtube.com/watch?v=r33Zbqkt3bg

oraz jej stroną internetową :

http://www.zsp2.edu.pl/?pageid=kierunki

Znajdziecie tam informacje na temat kierunków, zawodów, w których możecie się  kształcić oraz poznacie zasady rekrutacji do tej szkoły

 

 

 

I Charakterystyka stylów uczenia

II Kwestionariusz do badania stylów uczenia się dla klas I-III szkoły podstawowej.

 

==========================================================================

Jak radzić sobie ze złością?

Każdy z nas odczuwa złość i ma problem z jej wyrażaniem.  Żeby nauczyć się żyć ze złością należy zrozumieć i dowiedzieć się: czym jest, czemu służy i co zrobić, kiedy złość zaczyna być destrukcyjna.  Zapraszam do zapoznania się      z artykułem i obejrzenia filmu ,, Trening kontroli złości dla dzieci i młodzieży”.    

                (M.Ł.)

Złość to emocja, która wiąże się z dużym wzburzeniem i stanowi reakcję między innymi na przekroczenie granicy osobistej, zagrożenie potrzeb lub niepowodzenie. Nie jest to ani dobra ani zła emocja, jest na pewno niezbędna do tego by móc mówić o równowadze emocjonalnej.        Jak wyrażamy złość?

Najczęściej złość wyrażana jest na trzy sposoby:                                                             agresywnie - reakcje związane z atakiem na przykład fizycznym lub słownym, które naruszają granice innych osób;                                                                                             pasywnie - reakcje polegające a tłumieniu, próbie ignorowania emocji;                           asertywnie - reakcja zwykle najskuteczniejsza, polegająca na wyrażeniu złości, odwołaniu się do swoich potrzeb i emocji z szacunkiem do odbiorcy i nienaruszająca jego granic.                                                               Czemu służy złość?                                                                                                                            Złość stanowi naturalną odpowiedź na poczucie zagrożenia. To złość w sytuacji kryzysu dodaje nam sił i motywuje do podjęcia walki lub ucieczki. Zarówno tłumienia, jak i niekontrolowane wybuchy emocji działają destabilizująco na nasz stan psychofizyczny.                                                                                                          Jak ciało reaguje na złość?                                                                                               Organizm ludzki w trakcie odczuwania złości może reagować w specyficzny sposób. Pojawiają się:                                                                                                                                          przyspieszony oddech                                                                                                                                   ucisk w gardle;                                                                                                                                     przyspieszone bicie serca;                                                                                                                 intensywne napięcie mięśni, które może prowadzić do drżenia ciała;                                      zwiększona wrażliwość na bodźce,                                                                                                                 czujność i tendencja do wyszukiwania sygnałów potencjalnego zagrożenia;                             reakcja przewodu pokarmowego np.: wrażenie ucisku w żołądku;                                                 postawa świadcząca o gotowości do nawiązania walki lub ucieczki.

POLECAM  KRÓTKI  FILM  UKAZUJĄCY  PROSTE SPOSOBY REDUKCJI NAPIĘCIA  I OPANOWANIA  ZŁOŚCI .

https://youtu.be/B1WeErymyYE                                                                                                                  Trening kontroli złości dla dzieci i młodzieży- materiał edukacyjny                                                       

.                

                                                                                                                                                             Co zrobić, kiedy złość zaczyna być destrukcyjna?                                      Kiedy zauważysz, że złość zaczyna niszczyć Twoje życie, albo zaczynasz  reagować agresywnie warto zastosować kilka technik:                                                                      Podejmij działania, które pomogą rozładować nadmierne napięcie emocjonalne związane ze złością.                                                                                                                                     - aktywność fizyczna - regularnie uprawiaj sport,                                                                         - znajdź bezpieczne  miejsce, gdzie można swobodnie pokrzyczeć, czy popłakać.                              Proste sposoby, takie jak podarcie gazety lub napisanie listu o tym, co i dlaczego nas złości, mogą być wstępem do poznawania i oswajania irytacji lub gniewu.                                   Spróbuj się wyciszyć. Warto  zwolnić nieco tempo życia i przyjrzeć się swojej złości. Zachęcam do wypróbowania prostej techniki: połóż się lub usiądź wygodnie, wyrównaj oddech i sprawdź, co się dzieje z twoim ciałem, gdzie dokładnie czujesz złość. Sprawdź, czy przyspiesza bicie twojego serca, a może pojawia się ucisk lub ból w jakimś miejscu. To może być pomocne zwłaszcza w sytuacjach, gdy masz kłopot z nazywaniem tego, co czujesz lub rozróżnianiem własnych emocji.                                                                                  Wypróbuj techniki relaksacyjne. Możliwości jest wiele: ćwiczenia oddechowe, treningi autogenne, polegające na napinaniu po kolei wszystkich partii mięśni, medytacje lub techniki uważności.                                                                                                                          Popracuj nad komunikacją. Umiejętność  mówienia o swoich emocjach, potrzebach i oczekiwaniach zwiększa szanse na świadome odczuwanie złości i radzenie sobie z nią.                                       Trening zastępowania agresji. Czyli oferta dla osób, u których ekspresja złości skutkuje agresywnym zachowaniem.  Metoda ta wzmacnia umiejętność kontroli własnej impulsywności i rozwija zachowania prospołeczne                                                                           Psychoterapia. Kiedy samodzielne próby pracy ze swoją złością nie przynoszą oczekiwanych efektów, warto rozważyć głębszą formę pracy nad sobą, czyli terapię. Regularna praca z terapeutą, może poprawić funkcjonowanie emocjonalne, relacje społeczne oraz jakość codziennego życia.                                                                                                                  

Przy opracowaniu wykorzystano  artykuł ,,  Złość: czym jest i jak sobie z nią radzić?” psycholog Patrycji Szeląg-Jarosz.

 

 

 

I Style uczenia się

R.I. Anders zdefiniował styl uczenia się jako ,,czynności i procesy myślowe, które warunkują dobre wyniki uczenia się". Na przestrzeni lat dokonano wielu klasyfikacji stylów uczenia się. Jedną z bardziej znanych jest klasyfikacja VAK zaproponowana w 1920 roku przez pedagogów takich jak: Keller, Fernald, Keller, Orton, Gillingham, Montessori i Stillman. Zgodnie z nią ludzie dzielą się na wzrokowców, słuchowców i kinestetyków.

 Wzrokowcy lubią porządek wokół siebie, pamiętają dobrze kolory i rysunki oraz lokalizację przedmiotów. Mają problemy z zapamiętaniem nazwisk, tytułów, nazw itp. Używają zwrotów: „ciemno to widzę”, „zobacz, jaka piękna muzyka”, „popatrz, jak łatwo to zrozumieć”, „spójrz, jak to pięknie pachnie”. Typowy wzrokowiec posługuje się technikami wizualnymi, by lepiej przyswoić informacje. Najlepiej uczy się tego, co widzi. Wzrokowcy często posługują się takimi słowami jak ,,widzieć”, ,,patrzeć”, ,,wygląd”, ,,obserwować”. Stąd też używają zwrotów takich jak: .,,popatrz jak łatwo to zrozumieć” ,,spójrz jaka piękna muzyka”, ,,zobacz jak to pięknie pachnie”. Zapominają to co usłyszą, a zapamiętują to, co zobaczą. Działają według zasady: ,,pokaż mi, a ja zrozumiem". Nauczyciel, który chce pomóc wzrokowcowi w łatwiejszym przyswajaniu informacji powinien starać się z jednej strony stosować różnorodne

formy wizualne na lekcjach jak również inspirować ucznia do samodzielnego używania i łączenia grafik.

Słuchowcy lubią mówić i dobrze im to wychodzi. Uczą się, słuchając innych, słysząc w rozmowie samych siebie oraz dyskutując z innymi. Mogą mieć kłopoty z odczytaniem map i geometrią, za to dobrze zapamiętują muzykę, dialogi. Często używają sformułowań: „coś mi tu zgrzyta”, „słuchaj, jakie to ciekawe”, „posłuchaj jakie to dobre”. Słuchowcami nazywamy takie osoby, które najefektywniej uczą się poprzez wrażenia audytywne. To osoby o bardzo dobrze rozwiniętej inteligencji muzycznej przykładowo dyrygenci, instrumentaliści, lutnicy, piosenkarze czy melomani. Jako, że głównym zmysłem dzięki któremu odbierają i interpretują informacje pochodzące ze świata zewnętrznego jest słuch to, aby ich nauka była skuteczna trzeba posłużyć się specjalnymi narzędziami.

 Kinestetycy uczą się najchętniej w ruchu, angażując się aktywnie w procesie uczenia się poprzez stymulacje, odgrywanie ról, eksperymenty, badania i ruch oraz uczestnicząc w czynnościach z życia codziennego. Męczą się słuchając wykładów i potrzebują wtedy choćby najmniejszej formy ruchu. Lubią nieporządek. Charakterystyczne dla nich zwroty to: „to mnie porusza”, „czuję nacisk/napięcie”

Tradycyjnie wśród kinestetyków wyróżniamy osoby o dominacji kinestetyczno-ruchowej i te o dominacji kinestetyczno-czuciowej, zwane powszechnie czuciowcami albo dotykowcami. Czuciowcy to osoby skłonne do refleksji, wrażliwe i empatyczne. Ich życie emocjonalne jest niezmiernie bogate, mówią cicho, gestykulują delikatnie. Używają często takich słów jak ,,czuję” ,,mam wrażenie”, ,,odczuwam”. Kinestetycy o dominacji ruchowej używają z kolei takich zwrotów jak ,,naładowany”, ,,emocjonalny” ,,w gorącej wodzie kąpany” , ,,mam przeczucie”,  ,,gładko poszło”, ,,to mi leży na wątrobie”, ,,mam związane ręce”, są bardziej energiczni, ich pismo jest mało czytelne lub specyficzne, gestykulują żywiołowo.

style uczenia się	charakterystyczne cechy	najskuteczniejsze metody nauczania	Przyprzykłady konkretnych działań  wspierających  proces uczenia się
Wzrokowiec	- lubi demonstracje - lub pokazy,  - lubi wykresy i tabele,  - lubi opisy,  - lubi robić notatki,  - lubi czytać, patrzeć, rysować, - preferuje sztuki wizualne - lepiej zapamiętuje informacje zapisane na papierze od tych zasłyszanych - ma dobre poczucie kierunków i równowagi - ma lepsze poczucie przestrzeni niż czasu - słów i poprawnej pisowni lepiej się uczy, gdy je widzi - woli czytać niż słuchać wykładu nauczyciela - jest zorganizowany - woli oglądać, niż mówić czy słuchać - lepiej zapamiętuje twarze, niż imiona - łatwo rozprasza się w hałasie -łatwo zapamiętuje szczegóły, w tym kolory oraz układy przestrzenne	- pokazy, - demonstracje - filmy - prezentacja graficzna - praca z tekstem -obserwacja	1. Wykorzystywanie na zajęciach obrazów, zdjęć, map, wykresów, diagramów, prezentacji 2. Stosowanie podręczników i materiałów bogatych w formy graficzne; 3. Zachęcanie uczniów do korzystania z zakreślaczy w czasie robienia notatek, powtórek, przygotowań do testów 4.Wzbogacać wykłady, prelekcje formami wizualnymi; 5. Posługiwanie  się różnymi kolorami  przy zapisywaniu informacji na tablicy 6. Zastępowanie plików audio  filmami (zdjęcia i kontekst pozwolą lepiej zrozumieć treść usłyszaną) 7. Zachęcanie do indywidualnego oglądania filmów edukacyjnych
Słuchowiec	- lubi dialogi i rozmowy,  - powtarza głośno to, co napisali, - rozmawia ze sobą,  - lubi słuchać, - lubi wykłady, - lubi długie wypowiedzi własne, - lubi muzykę, - woli mówić o działaniach niż je oglądać, - dobrze pamięta twarze,  - lubi czytać głośno lub półgłosem, choć czy ta powoli - lubi samodzielnie głośno czytać - nie boi się udzielać odpowiedzi ustnych, lubi wypowiadać się publicznie - jest dobry w wyjaśnianiu - pamięta imiona i twarze - zwraca uwagę na efekty dźwiękowe występujące w filmach - dobrze działa w grupie - myśli na głos, śpiewa lub nuci - szybko uczy się wierszy, rymowanek, piosenek	- wykład, - dyskusja w grupie , -pogadanki, - prelekcje,	Zachęcanie ucznia do korzystania ze słownych skojarzeń do zapamiętywania faktów; Wykorzystywanie do lepszego zapamiętywania  rytmu, stukania, klaskania, piosenek Zachęcanie  do oglądania filmów Wykorzystywanie na lekcjach plików audio Zachęcanie uczniów do powtarzania swoimi słowami omawianych kwestii Proponowanie nauki  poprzez głośne powtarzanie materiału, tworzenie monologów Stosowanie ustnych prezentacji, pisemne instrukcje zadań należy łączyć  z relacjami ustnymi   Zachęcanie do udziału w dyskusjach grupowych Dawanie uczniom  więcej czasu na odczytanie fragmentu tekstu z uwagi na fakt, że czyta on wolniej Modulowanie głosu podczas wykładu , podkreślanie, nacisk  nacisk na kwestie najistotniejsze .
Kinestetyk czuciowiec	- pamięta to, co samodzielnie wykonał, nie to co zobaczył czy usłyszał - używa ciała i zmysłu dotyku, by poznać świat wokół siebie -lubi emocje i ruch - stawia na aktywność fizyczną, często uprawia sport np. bieganie, lubi chodzić na spacery - w czasie rozmowy aktywuje różne części swojego ciała, żywo gestykuluje - nie lubi czytać ani słuchać -  w trakcie zajęć wierci się, ciężko jest mu usiedzieć w jednym miejscu przez dłuższy czas - ma dobre poczucie czasu i ruchu ciała - lubi porównywać różne rzeczy - wykazuje zdolności dekoracyjne, w pracy z narzędziami czy w naprawach - nieporządek to jego żywioł - jego wyobraźnię uruchamia ruch - jest mało odporny na wpływ otoczenia - uczy się przez wykonywanie czynności i bezpośrednie zaangażowanie,  - pamięta, co sam wykonał,	- projekt,   - eksperyment -działania praktyczne - gry dydaktyczne - odgrywanie ról, -psychodrama, -pantomima	Wykorzystywanie na lekcjach obiektów fizycznych np. modeli W edukacji wczesnoszkolnej stosowanie modeliny, puzzli, drewnianych liter, globusów, map Zachęcanie do pisania i rysowania na dużych arkuszach papieru, gdyż to także jest aktywność fizyczna W miarę możliwości wykorzystywanie odgrywania scen i gry w czasie lekcji Przeprowadzanie na lekcji eksperymentów i zajęć laboratoryjnych Organizowanie wycieczek pozaszkolnych Mobilizowanie ucznia do samodzielnego przygotowywania projektów Stosowanie częstszych przerw w czasie nauki-  nauka w krótkich blokach czasowych Zachęcanie do nauki w czasie aktywności fizycznej.

 

II KWESTIONARIUSZ OBSERWACJI DIAGNOZUJĄCY STYL UCZENIA SIĘ UCZNIA EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ KLASY 1-3

Imię i nazwisko ucznia:

Klasa:

W celu określenia stylu uczenia się ucznia proszę postawić X przy zachowaniu, które go  charakteryzuje. Obszar, gdzie będzie najwięcej zaznaczeń wskazuje  na jego styl uczenia się. Diagnoza ma pomóc w doborze metod pracy dla podniesienia efektywności procesu kształcenia.

 

Wzrokowiec	Charakterystyczne zachowania	Postaw x przy zachowaniu, które obserwujesz u ucznia
	Starannie prowadzi zeszyt, nie ma problemów z ortografią.
	Czyta szybko. Podczas czytania zapamiętuje dużo informacji.
	Podczas czytania tekstu przez nauczyciela, ma otwartą książkę i śledzi tekst .
	Jest spokojny, opanowany, nie przeszkadza na lekcji.
	Nie może się skoncentrować , kiedy ma bałagan.
	Nie lubi się wypowiadać.  Lepiej pisze, niż mówi.
	Lubi oglądać filmy, lubi kiedy informacje są przedstawione  graficznie ( tabela, wykres, schemat).
	Uczy się poprzez wizualizację, czytając np. z notatek.
	Zwraca uwagę na kolory, wzory.
Słuchowiec	Charakterystyczne zachowania	Postaw x przy zachowaniu, które obserwujesz u ucznia
	Pisze jak słyszy.
	Czyta powoli. Lepiej zapamiętuje tekst, gdy go usłyszy, a nie samodzielnie przeczyta.
	Podczas czytania tekstu przez nauczyciela,  uważnie słucha, nie patrzy w tekst.
	Podczas lekcji zadaje nauczycielowi wiele pytań.
	Hałas utrudnia mu koncentrację.
	Lepiej mówi, niż pisze.
	Lubi słuchać.
	Uczy się powtarzając na głos, słuchając.
	Zdarza się, że na lekcji  nuci, głośno rozmawia.
Kinestetyk	Charakterystyczne zachowania	Postaw x przy zachowaniu, które obserwujesz u ucznia
	Pisze chaotycznie, opuszcza słowa, fragmenty notatek, często się gubi podczas ich dyktowania.
	Nie lubi czytać. Szybko się rozprasza, ma problemy z zapamiętaniem i zrozumieniem tekstu.
	Podczas słuchania tekstu czytanego przez nauczyciela cały czas rysuje, manipuluje rękami, kręci się.
	Ma problemy ze spokojnym siedzeniem na lekcji.
	Musi być w ruchu , aby się skoncentrować.
	Wypowiadanie się sprawia mu trudność, zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej. Przy wypowiedziach ustnych mocno gestykuluje.
	Lubi aktywność fizyczną.
	Uczy się przez ruch i dotyk,  samodzielnie coś wykonując.
	Lubi rysować, konstruować, odgrywać różne role, poruszać się.

 

LITERATURA:

Pamięć i mnemotechniki.  Sposoby uczenia się- artykuł, Warszawa: ORE, 2017.

A.  Gębka-Suska,  Cz. Suska: Poradnik Mentora, Warszawa: ORE. 2017.

R. Linksmana ,,W jaki sposób szybko się uczyć?", Świat Książki, Warszawa, 2005.

 

============================================================================================

Pomoc psychologiczno- pedagogiczna w szkole

 

                   Pomoc psychologiczno- pedagogiczna w szkole i w placówce  polega na rozpoznawaniu

i zaspakajaniu indywidualnych potrzeb  rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w szkole i w placówce, w celu wspierania potencjału rozwojowego ucznia i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym.

Pomoc psychologiczno- pedagogiczna w szkole wynika w szczególności :

1. z niepełnosprawności ,
2. z niedostosowania społecznego,
3. z zagrożenia niedostosowaniem społecznym,
4. z zaburzeń zachowania lub emocji,
5. ze szczególnych uzdolnień,
6. ze specyficznych trudności w uczeniu się,
7. z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowej,
8. z choroby przewlekłej,
9. z sytuacji kryzysowych i traumatycznych,
10. z niepowodzeń edukacyjnych,
11. z zaniedbań środowiskowych wynikających z warunków bytowych ucznia i jego rodziny, sposobów spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi,
12. z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem  za granicą z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych.

       W obecnym systemie pomocy psychologiczno- pedagogicznej w szkole bardzo ważną rolę odgrywają wychowawcy, nauczyciele i specjaliści, którzy podczas bieżącej pracy z uczniem mają prowadzić działania diagnostyczne, w celu rozpoznania indywidualnych potrzeb edukacyjnych i rozwojowych uczniów oraz ich możliwości psychofizycznych, w tym  określenia  mocnych stron uczniów, ich predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień, przyczyn niepowodzeń edukacyjnych w szczególności trudności w funkcjonowaniu uczniów, również  w środowisku szkolnym, rówieśniczym. Dla zbadania skuteczności  udzielanej uczniowi w szkole  pomocy psychologiczno- pedagogiczna  co najmniej raz w roku dokonuje się   oceny  efektywności podjętych w tym zakresie działań, istnieje konieczność formułowania  wniosków i zaleceń do dalszej pracy.

   W przypadku uczniów objętych pomocą psychologiczno- pedagogiczną dla większej skuteczności podejmowanych działań  konieczna jest  współpraca wszystkich nauczycieli, specjalistów, wychowawcy w zakresie wspierania ucznia, udzielania mu pomocy psychologiczno- pedagogicznej także w trakcie bieżącej pracy.

Na podstawie Ustawy o systemie oświaty Art. 44b i 44c nauczyciele są   zobowiązani  do indywidualizacji i dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. 

Dostosowanie wymagań edukacyjnych następuje na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz ustaleń zawartych w opracowanym dla ucznia przez zespół nauczycieli uczących, specjalistów pracujących z dzieckiem  indywidualnym programie edukacyjno- terapeutycznym, orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania oraz opinii poradni psychologiczno- pedagogicznej lub innej specjalistycznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się, innej opinii ppp w tym poradni specjalistycznej wskazującej na potrzebę takiego dostosowania, rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia dokonanego przez nauczycieli i specjalistów, opinii lekarza o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego. 

Obszary dostosowania obejmują :

- warunki procesu edukacyjnego tj. zasady, metody, warunki i środki dydaktyczne,

-zewnętrzną organizację nauczania,

-warunki sprawdzania wiedzy i umiejętności ( metody, formy sprawdzania, kryteria oceniania).

Dostosowane wymagań powinno dotyczyć głównie metod i form pracy z uczniem, rzadziej treści nauczania. Nie może polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżenie wymagań wobec ucznia z normą intelektualną. Nie oznacza pomijania treści programowych , tylko ewentualnie realizowanie ich na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych.

Podstawowym celem dostosowania wymagań edukacyjnych jest wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów oraz zapobieganie wtórnym zaburzeniom sfery motywacyjno- emocjonalnej.

      Pomoc psychologiczno- pedagogiczna udzielana jest w szkole w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów, a także w formie:

• klas terapeutycznych, dla uczniów wymagających dostosowania organizacji i procesu nauczania oraz długotrwałej pomocy  specjalistycznej z uwagi na trudności w funkcjonowaniu w szkole czy oddziale wynikające z zaburzeń rozwojowych lub stanu zdrowia na podstawie opinii poradni o potrzebie objęcia pomocą w formie uczęszczania do klasy terapeutycznej, liczącej do 15 uczniów,
• zajęć rozwijających uzdolnienia dla uczniów szczególnie uzdolnionych – w grupach liczących do 8 uczestników,
• zajęć rozwijających umiejętności uczenia się, w celu podnoszenia efektywności uczenia się uczniów,
• zajęć dydaktyczno- wyrównawczych, dla uczniów mających trudności w nauce, w tym w spełnieniu wymagań edukacyjnych – w grupie liczącej do 8 uczestników
• zajęć specjalistycznych:

> korekcyjno- kompensacyjnych, dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, w tym specyficznymi trudnościami w uczeniu się – w grupie liczącej do 5 uczestników;

>logopedycznych, dla uczniów z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności językowych – w grupie liczącej do 4 uczestników;

> rozwijających kompetencje emocjonalno- społeczne dla uczniów przejawiających trudności w funkcjonowaniu społecznym – w grupie liczącej do 10 uczestników

>oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym, dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi mających problemy z funkcjonowaniem oraz z aktywnym i pełnym uczestnictwem w życiu  szkoły – w grupie liczącej do 10 uczestników – jak np. terapia psychologiczna;

• zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu (dotyczy szkół podstawowych i ponadpodstawowych w tym dla dorosłych);
• zindywidualizowanej ścieżki kształcenia dla uczniów, którzy wymagają dostosowania organizacji i procesu nauczania ze względu na trudności w funkcjonowaniu, oraz brak możliwości realizowania wszystkich zajęć wspólnie z oddziałem,
• porad i konsultacji,
• warsztatów.

 Pomoc psychologiczno -pedagogiczna udzielana jest na wniosek jednego z niżej wymienionych podmiotów: ucznia, jego rodziców, dyrektora szkoły, nauczyciela, wychowawcy klasy lub specjalisty prowadzącego zajęcia z uczniami, pielęgniarki środowiskowej/ higienistki szkolnej, poradni, asystenta edukacji romskiej, pomocy nauczyciela, asystenta nauczyciela lub asystenta wychowawcy świetlicy, pracownika socjalnego, asystenta rodziny, kuratora sądowego, organizacji pozarządowej, innej instytucji podmiotu działającego na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

Pomoc psychologiczno- pedagogiczną w szkole organizuje dyrektor szkoły, który jest odpowiedzialny także za wspomaganie szkoły w zakresie realizacji zadań z zakresu pomocy psychologiczno- pedagogicznej, polegające na zaplanowaniu i przeprowadzeniu działań mających na celu poprawę jakości udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Wsparcia merytorycznego  dla nauczycieli, wychowawców i specjalistów udzielających pomocy psychologiczno- pedagogicznej w szkole na wniosek dyrektora szkoły zapewniają poradnie oraz placówki doskonalenia nauczycieli.

W przypadku, gdy udzielana uczniowi w szkole pomoc psychologiczno- pedagogiczna nie przynosi efektów  i nie następuje poprawa funkcjonowania ucznia, dyrektor za zgoda rodziców występuje do poradni z wnioskiem o przeprowadzenie pogłębionej diagnozy specjalistycznej problemu ucznia,  w celu wskazania sposobu rozwiązania tego problemu.

W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego planowanie i koordynowanie udzielania pomocy jest zadaniem zespołu, który w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym (IPET) ustala dla ucznia formy i okres udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane. Zespół ten tworzą nauczyciele i specjaliści, prowadzący zajęcia z dzieckiem.  Zespół, co najmniej dwa razy w roku szkolnym, dokonuje okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia. W przypadku niewystarczającej skuteczności pomocy psychologiczno- pedagogicznej, dokonuje modyfikacji programu w tym zakresie.

   

Literatura:

1) Romana Cybulska, Hanna Derewlana, Agnieszka Kacprzak, Katarzyna Pęczek :Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w systemie edukacji w świetle nowych przepisów prawa oświatowego : Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa, 2017.

2) Tomasz Knopik: Diagnoza funkcjonalna. Planowanie pomocy psychologiczno- pedagogicznej. Działania postdiagnostyczne: Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa, 2018 .

3) Diagnoza specjalnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci i młodzieży. Pod red. Kazimiery Krakowiak: Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa,  2017.

4) Leśniewska K., Puchała E.: Organizacja procesu wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: Ministerstwo Edukacji Narodowej Warszawa, 2011.

5) Leśniewska Katarzyna, Puchała Ewa, Zaremba Lilianna: Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży. Praca zespołu nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem w przedszkolach, szkołach i placówkach.: Ministerstwo Edukacji Narodowej Warszawa, 2011.

.

Pomoc psychologiczno- pedagogiczna w szkole
Pomoc psychologiczno- pedagogiczna w szkole polega na rozpoznawaniu
i zaspakajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w szkole, w celu wspierania potencjału rozwojowego ucznia i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu szkoły oraz w środowisku społecznym.
Pomoc psychologiczno- pedagogiczna w szkole wynika w szczególności :
1) z niepełnosprawności ,
2) z niedostosowania społecznego,
3) z zagrożenia niedostosowaniem społecznym,
4) z zaburzeń zachowania lub emocji,
5) ze szczególnych uzdolnień,
6) ze specyficznych trudności w uczeniu się,
7) z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowej,
8) z choroby przewlekłej,
9) z sytuacji kryzysowych i traumatycznych,
10) z niepowodzeń edukacyjnych,
 z zaniedbań środowiskowych wynikających z warunków bytowych ucznia i jego rodziny, sposobów spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi,
11) z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych.
W obecnym systemie pomocy psychologiczno- pedagogicznej w szkole bardzo ważną rolę odgrywają wychowawcy, nauczyciele i specjaliści, którzy podczas bieżącej pracy z uczniem mają prowadzić działania diagnostyczne, w celu rozpoznania indywidualnych potrzeb edukacyjnych
i rozwojowych uczniów oraz ich możliwości psychofizycznych, w tym określenia mocnych stron uczniów, ich predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień, przyczyn niepowodzeń edukacyjnych
w szczególności trudności w funkcjonowaniu uczniów, również w środowisku szkolnym, rówieśniczym. Dla zbadania skuteczności udzielanej uczniowi w szkole pomocy psychologiczno- pedagogiczna co najmniej raz w roku dokonuje się oceny efektywności podjętych w tym zakresie działań, istnieje konieczność formułowania wniosków i zaleceń do dalszej pracy.
W przypadku uczniów objętych pomocą psychologiczno- pedagogiczną dla większej skuteczności podejmowanych działań konieczna jest współpraca wszystkich nauczycieli, specjalistów,
wychowawcy w zakresie wspierania ucznia, udzielania mu pomocy psychologiczno- pedagogicznej także w trakcie bieżącej pracy.
Na podstawie Ustawy o systemie oświaty Art. 44b i 44c nauczyciele są zobowiązani do indywidualizacji i dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych
i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.
Dostosowanie wymagań edukacyjnych następuje na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz ustaleń zawartych w opracowanym dla ucznia przez zespół nauczycieli uczących, specjalistów pracujących z dzieckiem indywidualnym programie edukacyjno- terapeutycznym, orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania oraz opinii poradni psychologiczno- pedagogicznej lub innej specjalistycznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się, innej opinii ppp w tym poradni specjalistycznej wskazującej na potrzebę takiego dostosowania, rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia dokonanego przez nauczycieli i specjalistów, opinii lekarza
o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego.
Obszary dostosowania obejmują :
- warunki procesu edukacyjnego tj. zasady, metody, warunki i środki dydaktyczne,
-zewnętrzną organizację nauczania,
-warunki sprawdzania wiedzy i umiejętności ( metody, formy sprawdzania, kryteria oceniania).
Dostosowane wymagań powinno dotyczyć głównie metod i form pracy z uczniem, rzadziej treści nauczania. Nie może polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżenie wymagań wobec ucznia z normą intelektualną. Nie oznacza pomijania treści programowych , tylko ewentualnie realizowanie ich na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych.
Podstawowym celem dostosowania wymagań edukacyjnych jest wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów oraz zapobieganie wtórnym zaburzeniom sfery motywacyjno- emocjonalnej.
Pomoc psychologiczno- pedagogiczna udzielana jest w szkole w trakcie bieżącej pracy
z uczniem oraz przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów, a także w formie:
 klas terapeutycznych, dla uczniów wymagających dostosowania organizacji i procesu nauczania oraz długotrwałej pomocy specjalistycznej z uwagi na trudności w funkcjonowaniu w szkole czy oddziale wynikające z zaburzeń rozwojowych lub stanu zdrowia na podstawie opinii poradni o potrzebie objęcia pomocą w formie uczęszczania do klasy terapeutycznej, liczącej do 15 uczniów,
 zajęć rozwijających uzdolnienia dla uczniów szczególnie uzdolnionych – w grupach liczących do 8 uczestników,
 zajęć rozwijających umiejętności uczenia się, w celu podnoszenia efektywności uczenia się
uczniów,
 zajęć dydaktyczno- wyrównawczych, dla uczniów mających trudności w nauce, w tym w spełnieniu wymagań edukacyjnych – w grupie liczącej do 8 uczestników
 zajęć specjalistycznych:
> korekcyjno- kompensacyjnych dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, w tym specyficznymi trudnościami w uczeniu się – w grupie liczącej do 5 uczestników;
>logopedycznych dla uczniów z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności językowych – w grupie liczącej do 4 uczestników;
> rozwijających kompetencje emocjonalno- społeczne dla uczniów przejawiających trudności w funkcjonowaniu społecznym – w grupie liczącej do 10 uczestników
>oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym, dla uczniów z zaburzeniami
i odchyleniami rozwojowymi mających problemy z funkcjonowaniem oraz z aktywnym
i pełnym uczestnictwem w życiu szkoły – w grupie liczącej do 10 uczestników – jak np. terapia psychologiczna;
 zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu (dotyczy szkół podstawowych
i ponadpodstawowych w tym dla dorosłych);
 zindywidualizowanej ścieżki kształcenia dla uczniów, którzy wymagają dostosowania organizacji i procesu nauczania ze względu na trudności w funkcjonowaniu oraz brak możliwości realizowania wszystkich zajęć wspólnie z oddziałem,
 porad i konsultacji,
 warsztatów.
Pomoc psychologiczno -pedagogiczna udzielana jest na wniosek jednego z niżej wymienionych podmiotów: ucznia, jego rodziców, dyrektora szkoły, nauczyciela, wychowawcy klasy lub specjalisty prowadzącego zajęcia z uczniami, pielęgniarki środowiskowej/ higienistki szkolnej, poradni, asystenta edukacji romskiej, pomocy nauczyciela, asystenta nauczyciela lub asystenta wychowawcy świetlicy, pracownika socjalnego, asystenta rodziny, kuratora sądowego, organizacji pozarządowej, innej instytucji podmiotu działającego na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
Pomoc psychologiczno- pedagogiczną w szkole organizuje dyrektor szkoły, który jest odpowiedzialny także za wspomaganie szkoły w zakresie realizacji zadań z zakresu pomocy psychologiczno- pedagogicznej, polegające na zaplanowaniu i przeprowadzeniu działań mających na celu poprawę jakości udzielanej pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Wsparcia merytorycznego dla nauczycieli, wychowawców i specjalistów udzielających pomocy psychologiczno- pedagogicznej w szkole na wniosek dyrektora szkoły zapewniają poradnie oraz placówki doskonalenia nauczycieli.
W przypadku, gdy udzielana uczniowi w szkole pomoc psychologiczno- pedagogiczna nie przynosi efektów i nie następuje poprawa funkcjonowania ucznia, dyrektor za zgoda rodziców występuje do poradni z wnioskiem o przeprowadzenie pogłębionej diagnozy specjalistycznej problemu ucznia, w celu wskazania sposobu rozwiązania tego problemu.
W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego planowanie
i koordynowanie udzielania pomocy jest zadaniem zespołu, który w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym (IPET) ustala dla ucznia formy i okres udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane. Zespół ten tworzą nauczyciele i specjaliści, prowadzący zajęcia z dzieckiem. Zespół, co najmniej dwa razy w roku szkolnym, dokonuje okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia. W przypadku niewystarczającej skuteczności pomocy psychologiczno- pedagogicznej, dokonuje modyfikacji programu w tym zakresie.
Literatura:
1) Romana Cybulska, Hanna Derewlana, Agnieszka Kacprzak, Katarzyna Pęczek :Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w systemie edukacji w świetle nowych przepisów prawa oświatowego : Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa, 2017.
2) Tomasz Knopik: Diagnoza funkcjonalna. Planowanie pomocy psychologiczno- pedagogicznej. Działania postdiagnostyczne: Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa, 2018 .
3) Diagnoza specjalnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci i młodzieży. Pod red. Kazimiery Krakowiak: Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa, 2017.
4) Leśniewska K., Puchała E.: Organizacja procesu wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: Ministerstwo Edukacji Narodowej Warszawa, 2011.
5) Leśniewska Katarzyna, Puchała Ewa, Zaremba Lilianna: Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży. Praca zespołu nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem w przedszkolach, szkołach i placówkach.: Ministerstwo Edukacji Narodowej Warszawa, 2011.
.

 

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Przyczyny trudności i niepowodzeń szkolnych tkwiące w warunkach środowiskowych, w błędach dydaktyczno- wychowawczych, ze szczególnym uwzględnieniem czynników tkwiących w samych osobach diagnozowanych
Czesław Kupisiewicz określa niepowodzenia szkolne jako „rozbieżność pomiędzy wiadomościami, umiejętnościami i nawykami faktycznie opanowanymi według założeń programowych w zakresie poszczególnych przedmiotów”.
Cz. Kupisiewicz dzieli przyczyny niepowodzeń szkolnych na:
-a)społeczno-ekonomiczne – obejmujące całokształt względnie trwałych warunków materialnych, społecznych, kulturowych, które powodują niekorzystną sytuację życiową, np. złe warunki materialne i mieszkaniowe, rozpad struktury rodziny, niski poziom intelektualny i kulturalny rodziców, niewłaściwa postawa rodziców wobec dziecka, brak zrozumienia i zaspokojenia potrzeb dziecka;
b) biopsychiczne – dotyczące złego stanu zdrowia, wad fizycznych, zaburzeń w funkcjonowaniu systemu nerwowego, niedorozwoju umysłowego i innych;
c) pedagogiczne – tkwiące w samym procesie dydaktycznym i związane z niedoskonałą pracą nauczycieli, ich niedostatecznym przygotowaniem, popełnianiem błędów dydaktycznych, wadliwą postawą wobec ucznia, czyli przyczyny zależne od nauczyciela oraz związane z niekorzystnymi warunkami obiektywnymi utrudniającymi pracę szkoły, np. przeładowanie klas nadmierną liczbą uczniów, brak pomocy dydaktycznych, czyli przyczyny niezależne od nauczyciela.
Przyczyny trudności szkolnych tkwiące w środowisku rodzinnym.
Dom rodzinny od chwili urodzenia ma duży wpływ na rozwój dziecka, jest to miejsce, gdzie dziecko przebywa najdłużej, gdzie uczy się określonych sposobów zachowania. Rodzice kształtują stosunek dziecka do samego siebie i otaczającego je świata. Środowisko rodzinne może w znacznym stopniu przyczyniać się do wystąpienia, bądź nasilenia trudności szkolnych.
Przyczyny trudności szkolnych tkwiące w środowisku rodzinnym:
a) sytuacja ekonomiczna- materialna rodziny
 ubóstwo materialne
 złe warunki mieszkaniowe
b) nieprawidłowa struktura rodziny, zmiana struktury rodziny, dysfunkcjonalność rodziny
 rozwody, rodziny niepełne w tym eurosieroctwo, śmierć bliskiej osoby, pojawienie się młodszego rodzeństwa, nowego partnera/ partnerki matki/ojca,
 niewydolność wychowawcza rodziców,
 wpływ niekorzystnych właściwości psychicznych, osobowościowych rodziców ( choroby psychiczne, poważne i długotrwałe choroby somatyczne, nadmierna neurotyczność, wybuchowość rodziców),
 patologiczne zachowania co najmniej jednego z rodziców ( np. alkoholizm, inne uzależnienia, prostytucja, nadużycia seksualne wobec dzieci, przemoc),
 wadliwe oddziaływanie wychowawcze rodziców, błędy wychowawcze rodziców ( nadmierna restrykcyjność, liberalizm , niekonsekwencja, nadopiekuńczość),
W wychowaniu dzieci rodzice stosują różne metody. Poniżej przedstawię te, które w negatywny sposób oddziałują na dziecko:
nadopiekuńczość – rodzice chronią dziecko przed samodzielnością. Tłumią w nim zaradność, potrzebę samoistnego poznawania, eksperymentowania. Wytwarzają i pielęgnują lęk (wszystko co nieznane jest niebezpieczne i niegodne zainteresowania) oraz lenistwo, dziecko nie musi robić nic, ponieważ inni wyręczą go z tego.
niekonsekwencja – brak jednolitej postawy wobec dziecka. W zależności od nastroju rodzice stawiają coraz to nowe wymagania. Dziecko traci orientację co jest dobre, a co złe. Jego życiem kieruje przypadek i chaos,
liberalizm – dziecko ma nadmierne ulgi, brak obowiązków. Robi to na co ma ochotę, w jego działaniu uwidacznia się nieodpowiedzialność ,
despotyczne – oparte na lęku. Rodzice stawiają wygórowane wymagania dziecku w nauce,
w stosunku do możliwości dziecka. Niszczą jego indywidualność i ambicje, są ciągle niezadowoleni z osiągnięć dziecka (jest dobrze ale mogło być lepiej).
- brak kontroli nad dziećmi w korzystaniu z urządzeń cyfrowych,
 niskie aspiracje rodziców- niska wartość przypisywana wykształceniu, brak zainteresowania sytuacją szkolną dziecka , brak pomocy w nauce
 zrzucenie odpowiedzialności za edukację dziecka na szkołę.
Wszystkie te czynniki negatywnie wpływają na rozwój dziecka, niszczą jego poczucie bezpieczeństwa, obniżają samoocenę , negatywnie wpływają na jego funkcjonowanie, w dużej mierze mogą wpłynąć na wystąpienie niepowodzeń i trudności szkolnych.
Przyczyny trudności szkolnych tkwiące w środowisku szkolnym
Środowisko szkolne jest drugim miejscem, które w istotny sposób wpływa na rozwój dziecka, choćby dlatego, że dziecko spędza tu dużo czasu, spotykając się z rówieśnikami, nauczycielami, czy innymi uczniami powinno nabyć wiele przydatnych umiejętności potrzebnych do właściwego funkcjonowania w życiu dorosłym. Dziecko jest oceniane za wiedzę, umiejętności, postawy, zachowania, jeżeli oceny są pozytywne pozwala mu to na budowanie wysokiej samooceny , jeżeli opinie są negatywne, może to spowodować obniżenie poczucia własnej wartości. Wśród przyczyn niepowodzeń szkolnych tkwiących w środowisku szkolnym wyróżnić możemy:
a) Złą organizację i pracę szkoły:
- niewystarczające przygotowanie do pracy zawodowej nauczycieli,
- źle działający system pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
- złe warunki materialne nauczania (np. złe wyposażenie szkoły),
- duża liczebność zespołów klasowych,
- praca wielozmianowa szkoły,
- brak środków na profilaktykę i terapię pedagogiczną,
- brak diagnozy wczesnoszkolnej, przedszkolnej, badań gotowości szkolnej
b) Przyczyny dydaktyczne:
- niewłaściwe, nieciekawe formy i metody nauczania
- brak indywidualnej pracy z dzieckiem, niewyrównanie braków i wiedzy w umiejętnościach uczniów,
- przeładowanie programu szkolnego,
- brak indywidualizacji nauczania,
- werbalizm nauczania,
- błędy w pracy nauczycieli
c) Niekorzystny klimat emocjonalny klasy, odrzucenie przez rówieśników, presja wywierana przez kolegów na uczniów, którzy chcą się uczyć – promowanie przez młodych ludzi
,, mody na nieuczenie się '',
- brak relacji uczeń- nauczyciel,
- brak systematyczności w nauce, niska motywacja do pracy.
Najważniejszą rolę w eliminowaniu trudności i niepowodzeń szkolnych powinna pełnić właściwa diagnoza przesiewowa, założeniem, której jest jak najwcześniejsze wyłonienie uczniów z trudnościami w nauce, co z kolei pozwoliłoby na stworzenie adekwatnego do zaburzeń programu pracy z dzieckiem w kierunku zapobiegania deficytom rozwojowym, niwelowania narastających trudności w uczeniu się poprzez organizację właściwych zajęć z zakresu pomocy psychologiczno- pedagogicznej- np. zajęć dydaktyczno- wyrównawczych (jeśli przyczyna trudności tkwi w zaniedbaniach pedagogicznych), zajęć korekcyjno-kompensacyjnych jeśli uczeń posiada deficyty w zakresie funkcji poznawczych warunkujących sprawne uczenie. Jeżeli pomimo pracy nad usprawnianiem ww. funkcji poznawczych dziecko nadal przejawia znaczne trudności w uczeniu kieruje się ucznia do poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej specjalistyczne placówki, w celu przeprowadzenia pogłębionej diagnozy.
Przyczyny trudności szkolnych tkwiące w dziecku. Zaburzenia rozwoju dziecka.
Każde dziecko prezentuje bogaty, różnorodny repertuar zachowań, cech osobowości i możliwości intelektualnych. U wielu z nich obserwujemy różnorodne zaburzenia, z którymi borykają się, a które w istotny sposób utrudniają nie tylko prawidłowe nabywanie wiadomości i umiejętności szkolnych ale także mają wpływ na ogólne funkcjonowanie w relacjach interpersonalnych. Wśród najczęściej spotykanych przyczyn niepowodzeń szkolnych wyróżniamy:
a) Stan zdrowia i ogólnej sprawności fizycznej dziecka ( obciążenia genetyczne, uszkodzenia układu nerwowego spowodowane np. patologiczną ciążą, uszkodzenia systemu nerwowego w czasie porodu; choroby przebyte we wczesnym dzieciństwie, efekty uboczne otrzymywanych leków; urazy mózgu) wyrażający się obniżoną sprawnością:
 sensoryczną (uszkodzenie, zaburzenie lub opóźnienie rozwoju analizatorów zmysłów),
 ruchową (zaburzenia kinestetyczne, dysfunkcje narządów ruchu),
 intelektualną (obniżenie możliwości umysłowych – poziom inteligencji poniżej przeciętnej, niepełnosprawność intelektualna),
 komunikowania się (wady lub zaburzenia rozwoju mowy-mowa odbiegająca od normy fonetycznie, ogólnie przyjętej w danym języku. Największą grupę tworzą wady artykulacyjne –dyslalie – jest to nieprawidłowość w wymawianiu jednej, wielu a nawet wszystkich głosek – dyslalia wieloraka, bełkot. Osobną grupą wad wymowy jest jąkanie – jest to zaburzenie koordynacji pracy narządów: oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego
 funkcjonowania społecznego (zaburzenia emocjonalne i nerwicowe, zaburzenia zachowania, uzależnienia, niedostosowanie społeczne). Zaburzenia emocjonalne mogą być
wywołane urazem, psychicznym stresem, niewłaściwymi postawami, nawykami i nieprzystosowaniem społecznym dziecka.
 psychofizyczną, spowodowaną chorobami - częste zapadanie na różne choroby, w tym choroby przewlekłe, spowodowana tym absencja, osłabienie wydolności umysłowej;
b) Zróżnicowany poziom rozwoju dzieci, ich uzdolnień oraz zainteresowań:
 dysharmonie i opóźnienia rozwojowe, specyficzne trudności w uczeniu się
> zaburzona sprawność grafomotoryczna
Dziecko przejawia małą płynność i słabą precyzję ruchów dłoni i palców. Te same czynności wykonuje wolniej niż inne dzieci, nie nadąża w pisaniu, rysowaniu. Pisze niestarannie, brzydko;
> zaburzona percepcja wzrokowa
Percepcja wzrokowa to zdolność rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych oraz interpretowanie ich poprzez wiązanie z uprzednim doświadczeniem. Dzieci mające kłopoty z percepcją wzrokową źle zapamiętują spostrzeżenia wzrokowe, mają trudności z rozpoznawaniem i odtwarzaniem kształtów graficznych na podstawie wzoru i z pamięci. Mylą litery podobne kształtem. Podczas czytania zamieniają kolejność liter w wyrazach, pomijają znaki interpunkcyjne, opuszczają końcówki w wyrazach, dodają inne tworząc zupełnie nowe znaczenie. Potrzebują dłuższego czasu na dobre opanowanie techniki czytania, długo literują i sylabizują;
>zaburzona percepcja słuchowa
Percepcja słuchowa jest inaczej zwana słuchem mownym. Jest czynnością złożoną i angażuje 3 rodzaje słuchu: fizyczny, muzyczny, fonematyczny. Dzieci mają trudności z różnicowaniem dźwięków wydawanych przez różne przedmioty, zwierzęta, z trudem dzielą wyraz na sylaby. Duże kłopoty sprawia im określenie głoski w nagłosie (litera rozpoczynająca wyraz) lub wygłosie (litera kończąca wyraz). Nie potrafią wymienić w kolejności liter zawartych w wyrazie. Mają słabą pamięć słuchową, trudności ze zrozumieniem dłuższych poleceń nauczyciela. Wypowiadają się jednym słowem lub krótkim zdaniem. Podczas pisania ze słuchu nie nadążają za tempem pisania pozostałych uczniów. Bywa, że zapisane wyrazy są tak zniekształcone, że trudno je odczytać. Dzieci mają też kłopoty ze zmiękczaniem przez kreskę lub „i”, różnicowaniem „i–j”, nie wiedzą kiedy i jakiego dokonać zapisu. Często łączą razem rzeczowniki z przyimkami, dodają lub opuszczają wyrazy lub litery w wyrazach. Męczą się i wyłączają myślowo podczas słuchania długich opowiadań.
> zaburzona orientacja przestrzenna
Dzieci słabo rozumieją określenia typu: nad, pod, za, obok, przed. Ich rysunki są ubogie w szczegóły, widoczne są zakłócone stosunki przestrzenne. Mylą kierunek zapisu. Podczas czytania i pisania mylą litery o różnym położeniu w stosunku do osi poziomej i pionowej. Jeżeli orientacja przestrzenna nie ulegnie poprawie to w klasach starszych dzieci mogą mieć kłopoty w nauce geometrii i geografii .
> zaburzona koordynacja wzrokowo – ruchowa
Dzieci wykazują niezręczność w zabawach i czynnościach, gdzie ruch odbywa się pod kontrolą wzroku. W rysunkach przeważają linie proste, w pisaniu mają kłopoty z utrzymaniem się w liniaturze. W niewłaściwy sposób rozplanowują kartkę pod względem graficznym, źle dobierają linijki, wolno przepisują z tablicy lub książki, często gubią miejsce zakończenia tekstu i długo odszukują.
> zakłócenia procesu lateralizacji
Lateralizacja to przewaga dominacji jednej ze stron ciała. Większość osób ma lateralizację prawostronną (dominacja oka, ręki i nogi prawa), są również osoby z lateralizacją lewostronną (dominacja oka, ręki i nogi lewa). Zaburzenia występują, gdy dziecko ma lateralizację:
skrzyżowaną – przewaga czynności narządów ruchu i zmysłu, nie po tej samej stronie a po obu stronach ciała np.: OL – RP – NL lub OP – RL – NP.
nieustaloną–słabą– występuje, gdy brak jest dominacji poszczególnych narządów zmysłu i ruchu np.: oburęczność, obuoczność, obunożność.
 zaburzenia emocjonalne ,
 szczególne uzdolnienia i talenty,
 specyficzne zainteresowania
c) Zaburzenia układu nerwowego:
- zahamowanie psychoruchowe, przejawia się zmniejszoną ruchliwością dziecka, jego słaba reakcją uczuciowa,
- nadpobudliwość psychoruchowa większą aktywnością ruchową, zaburzeniem uwagi, pochopnością i pobieżnością myślenia oraz powstawaniem reakcji o dużej sile
d) Braki w wiadomościach i umiejętnościach szkolnych- istotne jest jak duże są zaległości w wiedzy szkolnej, ponieważ im wcześniej nagromadzone, tym trudniej będzie dziecku je zminimalizować lub całkowicie zlikwidować.
Specyficzne trudności w uczeniu się
Definicja dotycząca specyficznych trudności w uczeniu się, zawarta w Rozporządzeniu MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.),mówi, że poprzez specyficzne trudności w uczeniu się należy rozumieć trudności w uczeniu się odnoszące się do uczniów w normie intelektualnej, którzy mają trudności w przyswajaniu treści nauczania, wynikające ze specyfiki ich funkcjonowania percepcyjno – motorycznego i poznawczego, nieuwarunkowane schorzeniami neurologicznymi.
Według M. Bogdanowicz termin „specyficzne trudności w uczeniu się” oznacza „zaburzenie jednego lub większej liczby podstawowych procesów psychicznych dotyczących rozumienia mowy ustnej lub pisanej, które mogą mieć związek z zaburzeniami funkcji słuchowych, myślenia, mówienia, czytania, techniki pisania, poprawnej pisowni lub liczenia.”
Dla określenia rodzaju poszczególnych trudności funkcjonują na ogół trzy pojęcia (ustalenia definicyjne przytaczam za Martą Bogdanowicz):
• Dysleksja – określenie specyficznych trudności/zaburzeń w nauce czytania którym często towarzysza trudności w pisaniu,
• Dysgrafia – trudności/zaburzenia w opanowaniu właściwego poziomu graficznego pisma,
• Dysortografia – specyficzne trudności/zaburzenia komunikowania się za pomocą pisma szczególnie trudności z opanowaniem poprawnej pisowni.
Dodatkowym pojęciem jest :
• Dyskalkulia - zaburzenia zdolności matematycznych, które mają źródło w
genetycznych lub wrodzonych nieprawidłowościach dotyczących funkcjonowania części mózgu odpowiedzialnej za dojrzewanie umiejętności matematycznych wraz z wiekiem.
Skutki niepowodzeń szkolnych :
-niskie wyniki w nauce, są one często niewspółmierne do wysiłku włożonego w opanowanie materiału, - - z czasem maleje motywacja do nauki,
- obniżenie poczucia własnej wartości, strach przed szkołą, w konsekwencji zwiększenie absencji ucznia,
- obniżona samoocena wpływa niekorzystnie na rozwój osobowości,
- złe relacje rówieśnicze, często uczniowie ci staja się ofiarami przemocy szkolnej, głównie ze strony swoich kolegów bywa, że również ze strony nauczycieli,
- gdy okres frustracji trwa dłużej, rodzi się agresja wobec siebie i otoczenia.
- obserwuje się narastające trudności w zachowaniu i przystosowaniu się do warunków obowiązujących w szkole,
- pojawiają się zaburzenia emocjonalne o charakterze depresji, nerwicy, fobia szkolna, a nawet myśli i czyny samobójcze.
Często uczniowie nie kończą szkoły. Niski poziom wykształcenia i problemy emocjonalne powodują, że w przyszłości osoby te są zagrożone wykluczeniem społecznym.
Steven Shaw (2008) wskazuje, że uczniowie zagrożeni drugorocznością, porzuceniem szkoły przed zakończeniem edukacji, często wchodzą w młodociane grupy przestępcze. Wcześniej niż rówieśnicy zaczynają eksperymentować z alkoholem i narkotykami, niejednokrotnie popadają w konflikty z prawem.
Jak pomóc dziecku z trudnościami w nauce?
Co może zrobić nauczyciel, aby pomóc dziecku w trudnościach szkolnych?
1. Przeprowadzić wnikliwą obserwację uczniów na początku roku szkolnego oraz prowadzić systematyczną obserwację przez cały rok.
2. Przeprowadzić wywiad z rodzicami.
3. Stosować wzmocnienia pozytywne, doceniać każdy sukces ucznia, pracować nad budowaniem jego pozytywnego wizerunku .
4. Wnikliwie analizować dokumenty i wytwory dziecka.
5. Indywidualizować pracę na lekcji, szczególną opieką otaczając uczniów z trudnościami.
6. Dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.
6. Jak najszybciej otoczyć ucznia w szkole pomocą psychologiczno – pedagogiczna, zaproponować dziecku i jego rodzicom formy pomocy psychologiczno- pedagogicznej adekwatne do zaobserwowanych trudności np. zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze, korekcyjno- kompensacyjne , czy też inne które są najlepsze dla wsparcia potencjału rozwojowego ucznia.
7. Być w stałym kontakcie z psychologiem, pedagogiem, w razie potrzeby kierować uczniów do specjalisty.
8. Życzliwie, wyrozumiale i cierpliwie pracować z każdym uczniem. Systematycznie kontrolować pracę i udzielać wskazówek.
9. Być w stałym kontakcie z rodzicami uczniów.
10.Często stosować ćwiczenia korektywne, umożliwiające wdrożenie uczniów do systematyczności, kontroli oraz koncentracji uwagi. 11. W przypadku braku postępów w pracy z uczniem pomimo podejmowanych przez nauczyciela działań , należy we współpracy z rodzicami podjąć decyzję o przeprowadzeniu pogłębionej diagnozy specjalistycznej problemu ucznia, w celu wskazania sposobu rozwiązania tego problemu.
LITERATURA :
1) Bogdanowicz M.: Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991.
2) Romana Cybulska, Hanna Derewlana, Agnieszka Kacprzak, Katarzyna Pęczek :Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w systemie edukacji w świetle nowych przepisów prawa oświatowego . Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2017.
3) Tomasz Knopik: Diagnoza funkcjonalna. Planowanie pomocy psychologiczno- pedagogicznej. Działania postdiagnostyczne: Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2018 .
4)Brejnak, W., Zabłocki, K. J. Dysleksja w teorii i praktyce. Warszawa:Warszawski Oddział Polskiego Towarzystwa Dysleksji , 1999.
5) Spionek H.: Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. Warszawa: PWN, 1973.
6) Bogdanowicz M.: O dysleksji – czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu. Lublin: Wydawnictwo Popularnonaukowe Linea, 1994.
7) Kupisiewicz Cz.: Podstawy dydaktyki ogólnej. Warszawa:Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1973.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Style uczenia się
R.I. Anders zdefiniował styl uczenia się jako ,,czynności i procesy myślowe, które warunkują dobre wyniki uczenia się". Na przestrzeni lat dokonano wielu klasyfikacji stylów uczenia się. Jedną z bardziej znanych jest klasyfikacja VAK zaproponowana w 1920 roku przez pedagogów takich jak: Keller, Fernald, Keller, Orton, Gillingham, Montessori i Stillman. Zgodnie z nią ludzie dzielą się na wzrokowców, słuchowców i kinestetyków.
Wzrokowcy lubią porządek wokół siebie, pamiętają dobrze kolory i rysunki oraz lokalizację przedmiotów. Mają problemy z zapamiętaniem nazwisk, tytułów, nazw itp. Używają zwrotów: „ciemno to widzę”, „zobacz, jaka piękna muzyka”, „popatrz, jak łatwo to zrozumieć”, „spójrz, jak to pięknie pachnie”. Typowy wzrokowiec posługuje się technikami wizualnymi, by lepiej przyswoić informacje. Najlepiej uczy się tego, co widzi. Wzrokowcy często posługują się takimi słowami jak ,,widzieć”, ,,patrzeć”, ,,wygląd”, ,,obserwować”. Stąd też używają zwrotów takich jak: .,,popatrz jak łatwo to zrozumieć” ,,spójrz jaka piękna muzyka”, ,,zobacz jak to pięknie pachnie”. Zapominają to co usłyszą, a zapamiętują to, co zobaczą. Działają według zasady: ,,pokaż mi, a ja zrozumiem". Nauczyciel, który chce pomóc wzrokowcowi w łatwiejszym przyswajaniu informacji powinien starać się z jednej strony stosować różnorodne
formy wizualne na lekcjach jak również inspirować ucznia do samodzielnego używania i łączenia grafik.
Słuchowcy lubią mówić i dobrze im to wychodzi. Uczą się, słuchając innych, słysząc w rozmowie samych siebie oraz dyskutując z innymi. Mogą mieć kłopoty z odczytaniem map i geometrią, za to dobrze zapamiętują muzykę, dialogi. Często używają sformułowań: „coś mi tu zgrzyta”, „słuchaj, jakie to ciekawe”, „posłuchaj jakie to dobre”. Słuchowcami nazywamy takie osoby, które najefektywniej uczą się poprzez wrażenia audytywne. To osoby o bardzo dobrze rozwiniętej inteligencji muzycznej przykładowo dyrygenci, instrumentaliści, lutnicy, piosenkarze czy melomani. Jako, że głównym zmysłem dzięki któremu odbierają i interpretują informacje pochodzące ze świata zewnętrznego jest słuch to, aby ich nauka była skuteczna trzeba posłużyć się specjalnymi narzędziami.
Kinestetycy uczą się najchętniej w ruchu, angażując się aktywnie w procesie uczenia się poprzez stymulacje, odgrywanie ról, eksperymenty, badania i ruch oraz uczestnicząc w czynnościach z życia codziennego. Męczą się słuchając wykładów i potrzebują wtedy choćby najmniejszej formy ruchu. Lubią nieporządek. Charakterystyczne dla nich zwroty to: „to mnie porusza”, „czuję nacisk/napięcie”
Tradycyjnie wśród kinestetyków wyróżniamy osoby o dominacji kinestetyczno-ruchowej i te o dominacji kinestetyczno-czuciowej, zwane powszechnie czuciowcami albo dotykowcami. Czuciowcy to osoby skłonne do refleksji, wrażliwe i empatyczne. Ich życie emocjonalne jest niezmiernie bogate, mówią cicho, gestykulują delikatnie. Używają często takich słów jak ,,czuję” ,,mam wrażenie”, ,,odczuwam”. Kinestetycy o dominacji ruchowej używają z kolei takich zwrotów jak ,,naładowany”, ,,emocjonalny” ,,w gorącej wodzie kąpany” , ,,mam przeczucie”, ,,gładko poszło”, ,,to mi leży na wątrobie”, ,,mam związane ręce”, są bardziej energiczni, ich pismo jest mało czytelne lub specyficzne, gestykulują żywiołowo.

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Najważniejsze aspekty współpracy szkoły z rodzicami w kontekście udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w szkole polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w szkole, w celu wspierania potencjału rozwojowego ucznia i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu szkoły oraz w środowisku społecznym.
Ważnym aspektem udzielania uczniowi pomocy psychologiczno- pedagogicznej jest współpraca z rodzicami dziecka - na każdym etapie postępowania . Współpraca należy do najtrudniejszych wymiarów relacji międzyludzkich. Jest trudnym obszarem, gdyż wymaga rezygnacji z celów własnych, podrzędnych, na rzecz nadrzędnego. Wszechstronny rozwój dziecka jednak wydaje się celem priorytetowym zarówno szkoły jak i rodziców, dlatego tak istotna staje się efektywna współpraca pomiędzy tymi podmiotami. Współpracę szkoły z rodzicami regulują następujące akty prawne:
► Konwencja o Prawach Dziecka
► Konstytucja Rzeczpospolitej Polski
► Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy
► Ustawa o Systemie Oświaty
► Ramowy Statut Szkoły Publicznej
► Europejska Karta Praw i Obowiązków Rodziców (EPA)
► Powszechna Deklaracja Praw Dziecka
► Karta Praw Rodziny
► Konkordat Między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską
Przepisy wskazują m.in. na konieczność współdziałania z rodzicami w zakresie organizowania. planowania i udzielania pomocy oraz konieczność uzgodnienia z nimi zasad wzajemnej współpracy. Nakładają na szkołę obowiązek bieżącego przekazywania rodzicom informacji na temat potrzeb dziecka oraz sposobów ich zaspokajania.
Rodzic jest podmiotem upoważnionym do inicjowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej (ppp) dla swojego dziecka. Dyrektor szkoły ma obowiązek niezwłocznie poinformować rodziców na piśmie o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno- pedagogiczną oraz o ustalonych dla ucznia formach, sposobach i okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, jak też o wymiarze godzin. Rodzic może, ale nie musi wyrazić zgody na udział dziecka w zaproponowanych formach ppp ( obowiązuje zasada dobrowolności). Współpraca szkoły z rodzicami polega również
na udzielaniu rodzicom informacji o efektach udzielanej ppp. Jeżeli pomimo udzielanej uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej nie następuje poprawa funkcjonowania ucznia, dyrektor, za zgodą rodziców ucznia, występuje do publicznej poradni z wnioskiem o przeprowadzenie diagnozy i wskazanie sposobu rozwiązania jego problemu.
W przypadku opinii o zindywidualizowanej ścieżce kształcenia na wniosek rodziców ucznia dyrektor ustala, z uwzględnieniem opinii, tygodniowy wymiar godzin zajęć edukacyjnych realizowanych indywidualnie z uczniem, uwzględniając konieczność realizacji przez ucznia podstawy programowej.
Dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego:
1)Współpraca nauczycieli z rodzicami dot. realizacji zadań służących zapewnieniu uczniowi posiadającemu orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, m.in.:
• wykonania zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego;
• warunków do nauki, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów;
• zajęć specjalistycznych;
• innych zajęć odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów;
• integracji uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z uczniami pełnosprawnymi;
• przygotowania uczniów do samodzielności w życiu dorosłym.
2) Rodzice mogą wnioskować lub wyrazić zgodę na udział w spotkaniu zespołu (tworzonego przez nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem) lekarza, psychologa, pedagoga, logopedy lub innego specjalisty.
3) Rodzice mogą wyrazić zgodę na udział innych podmiotów (poza poradnią psychologiczno-pedagogiczną) w dokonywaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka.
4) Rodzice mogą uczestniczyć w spotkaniach zespołu oraz w opracowaniu i modyfikacji programu oraz dokonywaniu ww. wielospecjalistycznych ocen.
O terminie każdego spotkania zespołu i możliwości uczestniczenia w tym spotkaniu, rodzice muszą być poinformowani pisemnym zawiadomieniem w sposób przyjęty w szkole.
5) Rodzice otrzymują kopię wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka oraz indywidualnego programu edukacyjno- -terapeutycznego.
Aktywny udział rodziców w planowaniu, organizowaniu i udzielaniu dziecku pomocy psychologiczno- pedagogicznej jest niezmiernie istotny z uwagi na informacje jakich mogą
dostarczyć, a które umożliwią pogłębioną ocenę poziomu funkcjonowania dziecka, pozwolą na dobranie odpowiednich form i metod pracy z uczniem. Wymaga to stałych konsultacji z rodzicem danego dziecka i wymiany informacji na temat poczynionych obserwacji. W dłuższej perspektywie dobra współpraca pomiędzy szkołą , a rodzicami zwiększa skuteczność udzielanej ppp. Taki rodzaj kontaktu SZ-R umożliwia lepsze zrozumienie potrzeb dziecka. Współpraca z rodzicami powinna również zakładać kontynuowanie w domu zaplanowanych w szkole działań. Ważnym zadaniem szkoły w zakresie współpracy z rodzicami jest prowadzenie profesjonalnego, a jednocześnie przyjaznego i otwartego dialogu z uczniem i z jego rodzicami, zachęcanie ich do skorzystania z usług specjalistów w szkole, czy poradni, jeżeli pomoc udzielana w szkole okaże się niewystarczająca .
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana rodzicom uczniów polega także na wspieraniu rodziców w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększenia efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana rodzicom w formie porad, konsultacji, warsztatów i szkoleń.
Wspieranie dziecka razem przez szkołę i rodziców wymaga budowania w codziennym funkcjonowaniu dobrej wzajemnej relacji rodzica z nauczycielem. Na jakość tej relacji zatem ma wpływ zarówno rodzic, jak i nauczyciel. Dobra relacja polega na gotowości obu stron otwierania się na kontakt, na umiejętności wzajemnego słuchania, na ciągłym, wzajemnym uzupełnianiu się, zrozumieniu i umiejętności komunikowania się.
LITERATURA:
1) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
3) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 lutego 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
4) Leśniewska K., Puchała E.: Organizacja procesu wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: Ministerstwo Edukacji Narodowej Warszawa, 2011.
5) Mucha K. ,, Przepisy prawa, a planowanie, organizacja i prowadzenie pomocy psychologiczno- pedagogicznej dla dzieci i młodzieży”, Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa, 2018.
6) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

GŁÓWNE ZASADY UDZIELANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ
Istotą pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniom jest:
 rozpoznawanie i zaspokajanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia;
 rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia;
 rozpoznawanie czynników środowiskowych wpływających na funkcjonowanie ucznia w przedszkolu, szkole i placówce, w celu wspierania jego potencjału rozwojowego i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym.
Pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole udzielają uczniom nauczyciele oraz specjaliści, w szczególności psycholodzy, pedagodzy, logopedzi, doradcy zawodowi i terapeuci pedagogiczni. Pomoc ta jest organizowana i udzielana we współpracy z: rodzicami uczniów, poradniami psychologiczno - pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, innymi szkołami, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami i podmiotami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
Potrzeba objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w przedszkolu, szkole i placówce wynika w szczególności:
1) z niepełnosprawności;
2) z niedostosowania społecznego;
3) z zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
4) z zaburzeń zachowania lub emocji;
5) ze szczególnych uzdolnień;
6) ze specyficznych trudności w uczeniu się;
7) z deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych;
8) z choroby przewlekłej;
9) z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
10) z niepowodzeń edukacyjnych;
11) z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi;
12) z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą.
Pomoc psychologiczno -pedagogiczna udzielana jest na wniosek jednego z niżej wymienionych podmiotów: ucznia, jego rodziców, dyrektora szkoły, nauczyciela, wychowawcy klasy lub specjalisty prowadzącego zajęcia z uczniami, pielęgniarki środowiskowej/ higienistki szkolnej,
poradni, asystenta edukacji romskiej, pomocy nauczyciela, asystenta nauczyciela lub asystenta wychowawcy świetlicy, pracownika socjalnego, asystenta rodziny, kuratora sądowego, organizacji pozarządowej, innej instytucji podmiotu działającego na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów, a także w formie:
 klas terapeutycznych;
 zajęć rozwijających uzdolnienia;
 zajęć rozwijających umiejętności uczenia się;
 zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;
 zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym;
 zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu – w przypadku uczniów szkół podstawowych oraz uczniów szkół ponadpodstawowych;
 zindywidualizowanej ścieżki kształcenia;
 porad i konsultacji;
 warsztatów.
Nauczyciele i specjaliści udzielający pomocy psychologiczno-pedagogicznej oceniają efektywność udzielonej pomocy i formułują wnioski dotyczące dalszych działań mających na celu poprawę funkcjonowania ucznia.
Osobą, do której należy planowanie i koordynowanie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej - we współpracy z nauczycielami i specjalistami – jest wychowawca klasy. Dyrektor może jednak wskazać inną osobę, która będzie wykonywała powyższe zadania. Nauczyciele i specjaliści rozpoznają indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne uczniów. Określają ich mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia. Rozpoznają również przyczyny edukacyjnych niepowodzeń lub trudności w funkcjonowaniu, w tym bariery i ograniczenia utrudniające uczniowi funkcjonowanie i uczestnictwo w życiu szkoły.
Podejmują również działania sprzyjające rozwojowi kompetencji oraz potencjału uczniów w celu podnoszenia efektywności uczenia się i poprawy ich funkcjonowania. W działaniach tych współpracują - zarówno w procesie diagnostycznym jak i postdiagnostycznym - z poradnią.
Zasady dotyczące planowania, organizacji i prowadzenia pomocy psychologiczno-pedagogicznej przez szkoły i placówki, regulują przepisy wykonawcze do ustaw, dotyczące praw takich jak:
1. Otrzymanie przez dziecko/ucznia/wychowanka i jego rodziców pomocy psychologiczno- -pedagogicznej, polegającej na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i placówce.
2. Wspieranie rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijanie ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności pomocy udzielanej uczniom.
3. Dobrowolne (szkoła, nie mając prawa, by zmusić rodziców do korzystania z pomocy, rodzic może nie wyrazić zgody na udział dziecka w zaproponowanych formach pomocy psychologiczno- pedagogicznej) i nieodpłatne korzystanie przez dziecko/ucznia/wychowanka i ich rodziców z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu, szkole i placówce.
4. Współpraca z różnymi podmiotami w zakresie organizowania i udzielania pomocy; konieczność uzgodnienia zasad wzajemnej współpracy.
5. Inicjowanie przez różne podmioty udzielenia dziecku pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
6. Dostępność dla dziecka/ucznia/wychowanka różnorodnych form pomocy warunkujących adekwatny ich dobór do zdiagnozowanych potrzeb ( zaproponowane formy ppp, mają być adekwatne do zdiagnozowanych potrzeb dziecka).
7. Powszechny i równy dostęp dla uczniów i rodziców do katalogu form pomocy.
8. Wyrażenie zgody przez rodziców na przeprowadzenie diagnozy dziecka w poradni psychologiczno-pedagogicznej w celu wskazania sposobu rozwiązania problemu ucznia.
9. Uzyskanie przez rodziców informacji o potrzebie udzielenia dziecku w przedszkolu, szkole i placówce pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
10. Niezwłoczne informowanie na piśmie rodziców lub pełnoletniego ucznia, w sposób przyjęty w danym przedszkolu, szkole lub placówce, o ustalonych dla ucznia formach, okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane.
11. Zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi posiadającemu orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
LITERATURA:
1) Leśniewska K., Puchała E.: Organizacja procesu wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: Ministerstwo Edukacji Narodowej Warszawa, 2011.
2) Mucha K. ,, Przepisy prawa, a planowanie, organizacja i prowadzenie pomocy psychologiczno- pedagogicznej dla dzieci i młodzieży”, Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa, 2018.
3) Romana Cybulska, Hanna Derewlana, Agnieszka Kacprzak, Katarzyna Pęczek :Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w systemie edukacji w świetle nowych przepisów prawa oświatowego : Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa, 2017.
4) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
5) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
6) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 lutego 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

DARA