JAN DUDEK  -  urodził się 18 października 1909r. w Niedźwiedzy, w powiecie brzeskim,
w województwie krakowskim jako syn Stanisława i Marii z Marków. Skończył tutejszą 4-letnią szkołę powszechną. Dnia 21 maja 1937 roku poddał się egzaminowi i otrzymał świadectwo ukończenia szkoły 7-klasowej. Od dzieciństwa interesował się rzemiosłem artystycznym.

 Wolny czas poświęcał projektowaniu i wykonywaniu robót związanych z obróbką drewna, ornamentyką, stolarstwem użytkowym i artystycznym.

W latach 1928 – 1931 odbywał praktykę w warsztacie rzeźbiarsko – stolarskim Stanisława Rogoża w Brzesku.

Po odbyciu służby wojskowej został kierownikiem warsztatu.

Projektował ołtarze i ornamentykę.

Od 1931 do 1939 roku  /z przerwami/ pracował w Krakowie u artysty rzeźbiarza Zbigniewicza, gdzie wykonał między innymi kutą w miedzi figurę św. Barbary - zdobiła ona dach krakowskiej AGH.

W czasie wojny prowadził własny warsztat, w którym rekonstruował zabytki w okolicznych kościołów.

Po wojnie wyjechał na północ Polski. Tam w Oliwie pracował przy odnowie zniszczonych obiektów sakralnych.

Był inicjatorem i głównym budowniczym kościoła parafialnego i szkoły w Niedźwiedzy.

Pisał również wiersze.

Zmarł 30 sierpnia 1976r. Został pochowany na miejscowym cmentarzu.

 

            Jan Dudek był człowiekiem wszechstronnie utalentowanym, swoje zdolności rozwijał, strzegąc wiary, pokoju, wartości moralnych, patriotycznych. Miał w sobie szczerą miłość do ludzi, jednoczył najbliższą rodzinę i mieszkańców Niedźwiedzy.

Poprzez swoją skromność i ubóstwo zbliżał się do prawdziwej mądrości, którą widać po owocach, które zostawił.

Nie szukał próżnej chwały i fałszywego honoru.  Wartości,  których przestrzegał, mogą być drogowskazem dla każdego człowieka, a szczególnie dla młodego pokolenia.

 

          

 

      ...żyję dla innych

 

 

 WIERSZE

 

PORANEK MAJOWY

 

Poranek majowy

To koncert życia

To cud prawa natury

W swym przeznaczeniu.

 

Poranek majowy

To życie i pokój

Wyrokach Bożych

Spełnienia.

 

Poranek majowy

To geniusz twórczości

Piękna i harmonii

Życia natury.

 

Poranek majowy

To prawda i miłość

W naturze życia

Przyrody.

 

Poranek majowy

To moc tajemna

Prawem natury

Tchnąca.

 

Pełna uroku i ładu

Barwna jak tęcza

I jako zorza

Kojąca.

 

Jan Dudek

                       

 

WYKSZTAŁCENIE

 

Wykształcenie

Winno być pojmowane

W szerszym zakresie,

Nie jako honor i awans społeczny

Dla siebie,

Ale narzędzie dla instytucji czy władzy.

 

Wykształcenie

Winno cechować zwielokrotnienie

Odpowiedzialności na sprawy duchowe

I materialne społeczności ludzkiej,

W której dana jednostka pełni

Powierzoną misję.

 

Uważajmy,

Byśmy sił twórczych nie marnowali

Na ślepe narzędzia nienaruszalnych

Dyrektyw, tak często błędnych.

 

Człowiek z dyplomem dojrzałości

Winien poza swoją specjalnością

 Być opiekunem prawa,

Jego rozjemcą i pośrednikiem

Godnym zaufania.

Według różnego rodzaju spraw

I zagadnień życia,

Którego prawo pisane

Nigdy nie da rady objąć,

Prawu musi pomóc człowiek,

Aby to prawo nie było zimne,

A często też niesprawiedliwe

I krótkowzroczne.

 

Aby człowiek z dyplomem mógł

Godnie podołać zadaniu,

Winien być lepiej przygotowany

Prawno – moralnie.

 

Najpierw przez rodzinne, lepsze

Wychowanie,

A następnie przez szkołę czy zakład pracy.

 

Zasady,

Które są podstawą mądrości życia

I współżycia osobowości ludzkiej

Winny być w szkołach prowadzone

Na równi

Z edukacją nauk ścisłych;

Nie wolno ich lekceważyć,

Bo to uwłaszcza nauce,

Czyniąc zgubne kaleki

Niegodne zaufania,

Żyjące dumą wyższości,

Czyniące bezprawia,

Nie umiejące żyć po ludzku.

 

Człowiek wykształcony,

Ale bez zasad moralnych

To jak dzień bez słońca

To jak kwiat bez woni

A człowiek bez serca,

To wrzód społeczności ludzkiej.

Jest on wyrafinowanym,

Ale niepełnym człowiekiem.

 

Napisano, aby służyło

Dobrej sprawie człowieka.

 

Jan Dudek

Niedźwiedza, 16 marzec 1973 rok

 

                

 

KACZEŃCE

 

Kaczeńce urocze kaczeńce

Kto wam dał kiedy

Początek,

 

Jaka to prawda tak malownicze

Jako to złoto

Czyste.

 

Bóg to uczynił

Ten cud natury

Jako majestat

Twórczy.

 

Chodź skromne małe

Tak są powabne

Nie ujdą oka

Artysty.

 

Kwitną w dolinach

W cieniu olszyny

Albo na łące

U matki.

 

Tak je przyroda

Wplata w swe życie

By piękno było

Na ziemi.

 

I nie szukają

Miejsc honorowych

Pełnią w prostocie

Powinność.

 

Jaką wy skromność w swym sercu macie

Wszystka przyroda

Wam braćmi.

 

A przecież u nas

Też są różnice

Nie wszyscy w piękno

Bogaci.

 

Gdyby to ludzie

Mieli w swym sercu

Co mają

Te kaczeńce

 

Tę duszę czystą

I miłość w sercu

Byłoby szczęście

Na świecie.

 

Jan Dudek

Niedźwiedza, maj 1974 rok

 

                    

W MAJOWYM PORANKU

 

W majowym poranku

Życie się budzi,

Rosa się perli

Na łąkach.

 

Skowronek w polu

 wzniósł się wysoko

Godzinki śpiewa

O świcie.

 

Jakoby włodarz

Strzeże się łanu

I stwórcę wielbi

Jak może.

 

Cała przyroda

Barwi się krasą

Życia młodości

I dźwiękiem.

 

Kukułka kuka

w sadzie na gruszy,

Ubek wtóruje

Swym głosem.

 

Dzwonek z kościoła

też słychać rano,

Aby odmawiać

Pacierze.

 

Bo Bóg dał wiosnę

I wszystkie dziwy

Wszystko co żyje

Na ziemi.

 

Więc jest On stwórcą

Naszego bytu,

Więc jest i Panem

Naszym.

 

A jako Ojciec

Jest nam tak dobry

I jako piastun

Troskliwy.

 

Więc mu oddajmy

Chwałę należną

Z serca miłości

I czynu.

 

Za wszystkie dary

I za to życie,

Że z Jego woli

Nam dane.

 

W za tę łaskę

Bożej miłości

I za tę wiosnę

Radosną.

 

Za życie drugich

Naszych współbraci

I za tę wspólną

rodzinę.

 

I za to wszystko

Co nas otacza

I za to tchnienie

Mej duszy.

I Matce Jego

Złóżmy powinność,

Bo Ona naszą

Królową.

 

A także szczodrą

Szafarką Bożą,

Naszym pokojem

Na ziemi.

 

Jan Dudek

Niedźwiedza, 29 maj 1974 rok

 

 

 

ZROZUMCIE PRZECIE WŁADCY I NAUCZYCIELE

 

Zrozumcie przecie

Władcy i Nauczyciele,

Że najważniejsza to troska

O wychowanie człowieka,

Ale nie ideologiczne czy naukowe,

Tylko praktycznie uczyć życia

Na co dzień

I obowiązku stosunku człowieka do człowieka,

Czyli rozumnego i godnego współżycia.

 

A religia, ideologia, wiedza

Winny uzupełniać świadomość człowieka.

Jak możemy myśleć o dobrobycie,

O kulturze, szczęściu

Kiedy ludzie nie umią żyć rozumnie po ludzku.

 

Ludzie nie mają wyrobienia prawno – moralnego,

Dlatego nie mają rozeznania dóbr duchowych czy materialnych

Czyli co się godzi z pożytkiem a co nie.

 

Żyją bez zasad,

Wykolejeni moralnie,

W zawiści i nienawiści

W strasznej niezgodzie.

 

To wszystko niweczy ład i porządek,

Szczęście i dobrobyt człowieka.

Skutkiem tego jest

Smutna i ciężka dola,

Ubóstwo, gorycz i cierpienie,

Bo nie ma mądrości życia

Nie miłości.

 

Człowiek człowieka uciska,

Poniża i gnębi bez litości

Bo wyrafinowany, bo uczony,

Bo wykolejony moralnie

Nie umie żyć po ludzku,

Bo nie ma pamięci na jutro.

 

Być może większość nie wie co czyni,

To robi co inni robią

I nie wiedzą, że to źle,

Bo im nie dano nauki,

Nie było prawa miłości.

 

Tak błędne koło się toczy,

Wiek za wiekiem bez sternika,

Bo nie ma prawdy i nie ma równości,

Próżność i złuda wciąż górą.

 

Dlatego nie ma pokoju,

Nie ma radości,

Wciąż walka o władzę

By się próżnością nasycić.

 

Tak gnębią naród, szykują bronie

Aby go później wytracić,

Straszny to obłęd i poniżenie

Ludzkiego rodu na świecie.

 

Jan Dudek

Niedźwiedza, 30 październik

 

 

PORZĄDEK ŚWIATA

 

Skarżą się ludzie

Na Bożym świecie,

Że im zepsuto porządek,

 

Więc jak go strzegli

I jaki dali

Kierunek?

 

Nie tak to łatwo

Uprawiać role,

Aby wydała owoce,

 

Trzeba się natrudzić

I ręce zbrudzić

Po łokcie.

 

Wiele tych ludzi

Na stanowiskach

Chciałoby żyć

Próżnością.

 

Owoce zbierać

Z poddanych  szydzić

Z podłością.

 

Gdzie mamy miłość?

Gdzie mamy prawdę,

Która się zowie

Godnością?

 

Pychą, próżnością

Świat pogrążony

Do gruntu.

 

Kiedy to przyjdzie

Dzień pojednania

Ludzkiej rodziny na świecie?

 

Serca skruszone

i zjednoczone miłością.

 

Pomóż nam Panie

Wejść w samych siebie

Byśmy poznali

Swe czyny

 

I z Tobą razem

Kochali bliźnich,

Radością żyli

Szczęśliwi.

 

Jan Dudek

Niedźwiedza, 13 czerwiec 1973 rok

 

 

NISZCZĄCA DZIAŁALNOŚĆ CZŁOWIEKA W PRZYRODZIE

 

Kiedy tu ludzi

Jeszcze nie było

Prawo natury rządziło,

 

Przyroda, wolna

Miała królestwo

Żyła w harmonii

I zgodzie.

 

Ziemia staruszka

Miała opiekę

Czułą pieszczotą

Swych stworzeń.

 

W płaszczu królewskim

Chodziła dumna,

Opary wonne

Wchłaniała.

 

Wszystkie rośliny

Jako te dzieci

Czciły swą matkę

Nad życie.

 

I dla niej wiły

Wianki z paproci,

Z kaliny jagód

Korale.

 

Leśne polany

Jak rajski ogród,

Pełne uroku

I szczęścia.

 

Czciły swą matkę,

Swą żywicielkę

Kwiaty jej w hołdzie

Składały.

 

Drzewa szumiały

Bawiły pieśnią

A echo grało

W dolinach.

 

Gdy była wiosna

To jakby w baśni

Tak wszystko tchnęło

Życiem.

 

Wszystko przybrane

W szatę godową,

Łąki się barwią

Kwieciem.

 

Wszystko wydała

Ta ziemia droga

Wszystko karmiła

Jak matka.

 

Za to jej ptaki

Śpiewały hymny

A rosa stopy

Skrapiała.

 

I prała chusty

W modrym ruczaju

Dla dzieci

I dla stworzeń.

 

By były czyste

Jak cherubiny

W rajskim ogrodzie

Na ziemi.

 

I zwierz miał prawo

Żyć we wspólnocie,

Bo miejsca wszystkim

Starczyło.

 

I wszyscy mieli

Życia dostatek

I wszyscy mieli

Wolność.

 

Aż przyszedł człowiek

Ze swym rozumem

Wydał przyrodzie

Wojnę,

 

Wypalił lasy,

Zwierza wystrzelał,

A pługiem zranił

Ziemię.

 

Wysuszył źródła,

Zatruł powietrze

I zniszczył

Samo obronę.

 

Biedna ta ziemia

Stare matczysko,

Gdzie masz ten

Rajski ogród.

 

Gdzie te dąbrowy,

Cisy i klony,

Gdzie te urocze

Polany.

 

Gdzie te potoki

Wolno płynące,

Jako te ścieżki

Życia.

 

I ptaków mało

I zwierząt mało

I nie ma chabrów

I ziela.

 

Lasy nie szumią

Jak martwa cisza

A echo nie ma

Odgłosu.

 

Bo człowiek zniszczył

Prawo natury,

Bo człowiek zniszczył życie,

 

Bo człowiek chytry

Nie ma umiaru,

Nie ma miłości

Dla drugich.

 

Żyje bezprawiem,

Syci się złudą,

Nie ma pamięci

To plemię.

 

Nie dość, że gnębi

Wszystko stworzenie,

Że zniszczył piękny

Ogród.

 

Żyje jak szatan

Bez czci honoru

Braci pożera

Na spółkę.

 

Bo jakim prawem

Wydaje wojnę

I jakim prawem

Niszczy życie.

 

Jan Dudek

Niedźwiedza, 30 grudzień 1974 r.

 

 

O TYCH CO STRZYGĄ I GOLĄ

 

Dobry to zawód

Być fryzjerem,

Fryzjer strzyże i goli,

 

Wdzięczy się wszystkim

Podstawia stołek,

Jednych podstrzyże

Innych goli,

 

Podkowę końską

Przybił na progu,

Aby wabiła klientów,

 

Wszyscy się godzą

Na to strzyżenie

I brody też chcą

Ogolić.

 

Choć brodę mydli

I z tego radzi,

Nie czynią uwag

Ni wstrętu.

 

I dyrektorzy

zegną swe karki,

gdy ich fryzjer

ma w ręku.

 

Ci fryzjerzy

Strzygą i golą,

Pomadą natrą

Podbródek.

 

Więc nikt nie widzi

Ujmy w honorze,

Wszyscy są radzi

Z przysługi.

 

W innych zawodach

Nie jest tak dobrze,

Wiele konfliktów

Się ściera.

 

Język wprawdzie

Choćby życzliwy,

Będzie obrazą

Dla drugich.

 

Więc nie ma prawdy

Tylko mydlenie

I łaskotanie

Próżności.

 

Na tym koniku

Wszędzie pojedziesz

Zdobędziesz sławę

Na świecie.

 

I te zaszczyty

Marności ziemskie

I te medale

Nie cnoty.

 

Będziesz chwalony

I podziwiany

Jaki on biegły

W obrotach.

 

Mydli i goli

A potem strzyże

I tak upraszcza

Robotę.

 

Jan Dudek

Niedźwiedza, 27 maj 1974 rok

 

 

O URZĘDNIKACH

 

Pójdę do biura

Gdzie ludzka córa

Zniszczyła krasę

Godności swej.

 

Żyje bez duszy

Wciąż w horoskopach

Z intrygą żartem

Do dna.

 

Wymalowana

Polerowana

Sztywna jak szabla

W lamusie.

 

Ni serca nie ma

Ni wdzięku nie ma

O nie ma życia

Prostoty.

 

Tak splugawiona

I wypaczona

Że nie podobna

Do ludzkich cór.

 

Durna i chmurna

Bo nie ma swej woli

Tak się udziela

Patentom.

 

Tak czyni życie

W sztucznym klimacie

Gdzie nie ma słońca

I chmur.

 

Biedna twa dola

Nieszczęsna córo

Tak nie ma sensu

Bycia.

 

Trzeba żyć godnością

I życzliwością

W prostocie ducha

Czynić powinność.

 

I nie być bierną

Na martwe prawa

Twoja powinność

Mieć rozum.

 

Aby iść prawdą

Nie krzywdzić braci

Prawu dać ducha

I wdzięku.

 

Wtedy wypełnisz

Swoje zadanie

I będziesz pokój mieć w sercu.

 

Jan Dudek

 

 

SŁOWO ŻYCZLIWE

 

Słowo życzliwe to kwiat

Róży pachnącej,

Który odurza

Prawem miłości.

 

Słowo życzliwe to klucz

Prawa natury

Do życia we wspólnocie

Każdego dnia.

 

Słowo życzliwe

To wielka siła,

Która jest bodźcem

Na trudnej drodze każdego dnia.

 

Słowo życzliwe

To promień światła

Na błędnej drodze

Każdego dnia.

 

Słowo życzliwe,

To tchnienie ducha

Czyste jak kryształ

I jako złoto szlachetne.

 

Jan Dudek

 

 

WIERSZ O MIŁOŚCI

 

Czemu ci ludzie

Nie cenią życia,

Nie znają piękna

Miłości.

 

A zabrudzili

Serce swe pychą,

I czynią piekło

Na ziemi.

 

Miłość jest szczęściem

Ludzkiego bytu,

Bożym pokojem

Na ziemi.

 

Przez którą płyną

Dobra natury,

Jakoby plony

Pożniwne.

 

Jak ona spójnią,

Jest drogowskazem

I jest hamulcem

Na drodze.

 

Jest ona prawdą,

Jest przyjacielem,

Jest towarzyszem

W niedoli.

 

Wszystko upiększa

Poi radością,

Zawsze pomaga

Na drodze.

 

Kto tchnie miłością

Ma pokój w sercu

I zawsze czyni

Powinność.

 

Gdy brak miłości

Jest zawsze zimno

I nie ma nigdy

Wdzięczności.

 

I prawdy nie ma

I serca nie ma

I szczęścia nie ma

W pokoju.

 

I nie ma wiary

Nie ma wspólnoty

I nie ma więzi rodzinnej.

 

Żyć bez miłości,

Jest ciężka dola,

Tak jak przyroda

Bez słońca.

 

Gdy brak miłości

Jest zawsze zimno

I nie ma nigdy

Wdzięczności.

 

I prawdy nie ma

I serca nie ma

I szczęścia nie ma

W pokoju.

 

I nie ma wiary,

Nie ma wspólnoty

I nie ma więzi

Rodzinnej.

 

Miłość jest Cnotą,

Jest tchnieniem Bożym,

Która umacnia

Człowieka

 

I czyni cuda,

Wiedzie do szczęścia,

Pomaga przetrwać

Dni ciężkie

 

Po których błogi

Jest pokój w sercu

I wiara w jutro

Odmienne.

 

Więc prośmy Boga

O Dar Miłości

Czyli tę cechę

Bożą.

 

Jan Dudek

                            

                       

 

 

 

====================================================================================================================================================

Opracował: Jan Sacha